نوجوانی پس از بحران

دوران نوجوانی را شاید بتوان اولین بحران آینده‌ساز و حساس دوران زندگی فرد نامید. کودکی نیز یک دوره بحران دارد و آن موقعیتی است که کودک به اجبار باید از وابستگی عاطفی به مادر جدا شود و استقلال بیابد. اما شدت آسیب پذیری کمتری نسبت به بحران دوران نوجوانی در پی دارد چرا که نوجوانی مرحله‌ای است که فرد علاوه بر اجبار چنین جدایی باید توانایی لازم برای ورود به دنیای اجتماعی بیرون از خانواده را بدست آورد. به این علت نوجوانی بحرانی در دل بحران است.

نوجوانان امروز ما در دوران همه‌گیری ویروس کرونا تجربه‌ی دوباره‌ی جدایی، اما جدا شدن از جامعه را بار دیگر احساس کرده‌اند‌؛ مسیری که تجربیات خاصی را برای آنها به همراه داشته است که در طول تاریخ زندگی پدر و مادرانشان وجود نداشته است. به همین دلیل آنها جزو اولین گروهی هستند که با این مساله روبرو شده اند و پیشینه‌ای تجربی وجود ندارد تا آنها را برای روبرو شدن با چنین موقعیتی از پیش آماده کند و هشدارهای لازم را بدهد. با این اوصاف مسیر تجربه تغییر کرده است و حالا این ما هستیم که باید بتوانیم با موقعیت آنها همزادپنداری کنیم و حتا در پشت سر آنها حرکت کنیم؛ موقعیتی که تا کنون پیش نیامده است.

دوران قرنطینه نیز به سرعت سپری خواهد شد و کودکان و نوجوانان ما یک روز صبح باید خانه را ترک کنند و به جامعه بازگردند. اما این بازگشت به جامعه پس‌از سپری کردن دوران قرنطینه چگونه خواهد بود؟

به نظر می‌آید در این فاصله‌های اجباری نهاد آموزش هم تجارب جدیدتری داشته است. فارغ از نتیجه‌ی خوب یا بد این دوران باید به فردای چنین روزی اندیشید. روزگار طی خواهد شد و همه‌ی افراد جامعه دوباره به بطن جامعه باز خواهند گشت. اما مسأله درست همین جا مطرح می‌شود. این که با وجود تغییرات عمده بخصوص تغییراتی که نوجوانان طی یک سال در زندگی و منش فکری خود آغاز کرده‌اند، جامعه چگونه خواهد توانست جوابگوی چنین تغییراتی باشد. حساسیت موضوع از این موقعیت سرچشمه می‌گیرد که عموما نهاد آموزش از انعطاف بسیار کمی در مواجهه با دانش‌آموزان برخوردار است. به همین سبب تصور می‌شود بازگشت نوجوانان به جامعه‌ی آموزشی با مخاطراتی برای آنان همراه خواهد بود. شاید حتا بتوان میزان سرخوردگی‌ها و ناکامی‌ها و یأس‌ها و ناامیدی‌ها را پیش‌بینی کرد. 

همان طور که می‌دانیم سال‌های گذشته سال‌های پر رنجی برای این قشر از جامعه بوده‌ است. آمار خودکشی‌ در نوجوانان دست کم به ما گوشزد می‌کند که سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی باید برای این بحران تدبیری بیاندیشند و این ضرورت ما را نسبت به روزهای پس از کرونا نگران می‌کند که:

"کودکان و نوجوانان پس از بحران کرونا، بحران عظیم‌تری را از سر خواهند گذراند و این هشداری است که باید جدی گرفته شود."