فلسفه ی زندگی

فلسفه ی زندگی، تأملاتی در باب حیات معنا و اخلاق

کریستوفر همیلتن، مترجم: میثم محمدامینی

انتشارات فرهنگ نشرنو

کتاب شامل یازده فصل در باب مهم ترین مسائل و دغدغه های انسانی و سطوح مختلف زندگی اجتماعی می باشد. از تولد تا مرگ، از مقابله ی زندگی و واقعیت تا بررسی رابطه ی جنسی، خواب و مرگ، همگی در ترازوی اخلاق سنجیده می شوند و چرایی و چگونگی آنها مورد مداقه قرار میگیرند.

اعجاز نویسنده نه تنها بکار بردن مثالهای گوناگون از ادبیات و رمان و فیلم برای فهم بهتر مفاهیم، بلکه نثر روان و سیستماتیک و بیانی شیرین و دلنشین است. همیلتن از درد مشترک انسان به خوبی آگاهی دارد و این توانایی او در شناخت انسان و حال و احوالات او، باعث می شود از خواندن این کتاب خسته نشوید.

" اگر کسی فقط سخنان کلیشه ای بگوید، در این صورت منش او متعلق به خودش نیست؛ صرفا منش توده هاست، منش عوام، منش واژگان نخ نما شده. و این که کسی جز در قالب کلیشه ها نمی تواند سخن بگوید نشانه ای از نوعی بیماری اخلاقی جدی است. معنایش این است که او از درون تهی است، و هیچ چیز در درون او وجود ندارد که واقعا متعلق به خودش باشد. ملکوم پِندِر در بحثی درباره آتش افروزان، بیماری اخلاقی کلیشه ای سخن گفتن را به خوبی توصیف کرده است:  در جهان آتش افروزان رابطه با زبان مغشوش است. مردم عادت دارند چیزهایی بگویند که واقعا منظورشان نیست. از کلیشه های مکانیکی روابط اجتماعی گرفته تا ارائه تصویری خوشایند و (( و کاذب )) از جهان... بدین ترتیب زبان دیگر وسیله ای مطمئن برای برقراری ارتباط نیست، زیرا همیشه در پس لایه ی رویی، معنایی دیگر نهفته است. و نتیجه ی منطقی این که منظور واقعی مردم آن چیزها یی که می گویند نیست آن است که آن چیزهایی را که در نظر دارند نمی توانند بگویند، لذا این باور در آنها نهادینه شده است که زبان وسیله ای برای پنهان کاری و کتمان است نه وسیله ی آشکار ساختن و برقراری ارتباط." ص 85

جدای از پیشنهاد نویسنده من هم پیشنهاد میکنم فیلم my life to live اثر ژان لوک گدار ببینید. در فیلم دیالوگی بین نانا دختر فاحشه و فیلسوفی در کافه صورت میگیرد درباره ی ضعف زبان و گفتمان که بسیار زیبا و قابل تامل است.

" پردازش تجربه – اعم از ساختن فیلم یا نوشتن کتاب یا کشیدن نقاشی یا بسیاری چیزهای دیگر – کوششی است برای تسلط یافتن بر تجربه، برای بازداشتن تجربه از این که چیزی باشد که شخص نمی تواند معنایش را به تمامی درک کند. کوششی است برای خلق خویشتن، برای نقش کردن مُهر طبیعت خویش بر تجربیات خود، برای از کف ندادن زمام سلطه بر این تجربیات." ص 90

فصل هشتم کتاب " اخلاق و زندگی " با جمله ای از ساموئل جانسون شروع می شود:

جهان پیرامون ما از زور " گناه و اندوه در حال انفجار" است. نویسنده برای درمان این درد پیشنهاد می کند:" ... برای اصلاح این وضع باید همگی بیاموزیم که در روابطمان با یکدیگر گشاده دست و مهربان و با ملاحظه باشیم."ص 188

کتاب به معنای واقعی کاربردی و زیباست. مملو از تکانه های شدید انسانی و اخلاقی که به فکرمان می اندازد تا چه اندازه از خودمان و منش و اصالت واقعی جدا مانده ایم. که چه اندازه فراموش کرده ایم کاوش کنیم، تفکر کنیم، بیاندیشیدم و حقیقت را ببینیم.

به قول سهند ایرانمهر، نویسنده ی صاحب ذوق و باسواد تهران نشین مان :)))، اوصیکم به خواندن این کتاب :))

پی نوشت: کاش کمی بیشتر به زبان ورزی و پرتاب کردن واژه های نیاندیشیده فکر کنیم. کاش حساس تر بودیم که بیان مان آغشته به چه تفکری و تفکرمان آغشته به چه مفاهیمی است. ذهنمان، رفتارمان، منش مان آلوده شده به نازلترین لایه های غیرانسانی. کاش کمی بیشتر انسان باشیم. آنقدر که دنیا جرات کند لحظه ای ما را به حال خویشتن واگذارد. از دوستانم شرمسارم که مجبور شدم صندوق نظرات را بعلت مزاحمت های پی در پی مسدود کنم. تنها آرزوی سکوت داشتم و دارم.. حتا اگر ناتوانیم در گفتن زیبایی ها، ایکاش به احترام دنیایی که ما را با این بار سنگین نادانی تحمل میکند کمی سکوت کنیم.