اراده به دانستن

کتاب: اراده به دانستن

نویسنده: میشل فوکو

ترجمه ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نشر نی

یک نوع سکوت وجود ندارد، بلکه انواع سکوت ها وجود دارد که جزء سازنده ی استراتژی هایی است که شالوده ی گفتمان هایند و در گفتمان ها رسوخ می کنند.ص 35

آنچه تمدن ما طلب کرده و سازمان داده است، نوعی پُرگویی عظیم است. شاید هیچ نوع جامعه ی دیگری هرگز چنین کمیتی از گفتمان در مورد سکس را در چنین دوره ی نسبتا کوتاهی جمع آوری نکرده باشد.شاید ما در مورد سکس بیش از هرچیز دیگری سخن میگوییم؛با سرسختی این وظیفه را دنبال می کنیم؛ با دل نگرانی و وسواسی غریب خودمان را قانع می کنیم که هرگز به اندازه ی کافی در مورد سکس سخن نمی گوییم... شاید جامعه ی ما پُرگوترین و ناشکیباترین جامعه در مورد سکس باشد.ص 42

جامعه ی مدرن منحرف است، نه به رغم پاک دینی اش یا به مثابه پیامد ریاکاری اش؛ جامعه ی مدرن واقعا و مستقیما منحرف است.واقعا. زیرا سکسوالیته های متنوع- سکسوالیته هایی که در سنین متفاوت ظهور می کنند... سکسوالیته هایی که در سلایق یا کردارها جا دارند... سکسوالیته های که به شیوه ای پُرگویانه روابط را محاصره می کنند... سکسوالیته هایی که در مکان ها حضور دارند... همگی همبسته ی روش های خاص قدرت اند... افزایش انحراف ها درون مایه ای تهذیب گر نیست که اذهان وسواسیِ ویکتورایی ها را به خود مشغول کرده باشد، بلکه محصول واقعی دخالت نوعی از قدرت در بدن ها و لذت هایشان است. ممکن است غرب قادر به ابداع لذت های جدید نباشد و بی شک شرارت هایی بدیع را کشف نکرده است، اما قواعد جدیدی را در بازی قدرت ها و لذت ها تعریف کرده است: سیمای تثبیت شده ی انحراف ها در این بازی رخ می نماید. ص 59

همه چیز چنان بود که گویی مقاومتی بنیادی مانع از گفتمانی دارای شکل عقلانی در مورد سکس انسان و همبسته ها و اثرهایش می شد. چنین اختلاف سطحی کاملا نشانه ی آن است که مساله این نوع گفتنمان به هیچ رو گفتن حقیت نیست، بلکه فقط ممانعت از تولید حقیقت است.ص 65

... نادیده گرفتن فقط بر پایه ی رابطه ی بینادی با حقیقت امکان پذیر است. شانه خالی کردن از حقیقت، ممانعت از دسترسی به آن و پنهان کردن آن، همگی تاکتیک هایی موضعی اند که توأمان و با ترفندی در آخرین لحظه، شکلی پارادوکسیکال به درخواستِ اساسی دانستن می دهند. اراده نکردن به شناخت همچنان نوعی اراده به حقیقت است.ص 67

در کنار مراسم آزمون، ضمانت های داده شده توسط مرجع سنت، شهادت ها و نیز روش های عالمانه ی مشاهده و اثبات، اعتراف به یکی از ارزشمندترین تکنیک های تولید حقیقت در غرب بدل شد و از آن پس ما به جامعه ای اساسا معترف بدل شدیم. اثرهای اعتراف اشاعه یافت:در عدالت، پزشکی، تربیت، در روابط خانوادگی،روابط عشقی، در روزمره ترین امور و تشریفاتی ترین مناسک؛ ما به جرم هایمان، گناهانمان، اندیشه ها و امیال مان، گذشته و رویاهایمان، کودکی مان، بیماری ها و بدبختی هایمان اعتراف می کنیم؛ ما همّ خود را با بیش ترین دقت صرف گفتن آن چیزی می کنیم که گفتن اش بیش از حد دشوار است... وقتی اعتراف خودانگیخته نیست یا دستوری درونی آن را تحمیل می کند، اعتراف جبری است؛ ما اعتراف را از مخفیگاهش در روح یا از بدن بیرون میکشیم... گویی رقیق ترین محبت ها و سفاک ترین قدرت ها به اعتراف نیاز دارند. انسان در غرب بدل شد به حیوان اعتراف گر.ص 71

اگر قدرت لذت را صرفا از بیرون قبضه کرده باشد، این بازنمایی به وعده ی " آزادی " می انجامد، و اگر قدرت سازنده ی لذت باشد، به این گفته می انجامد که شما همواره و پیشاپیش در دام گرفتارید. ص 97

قدرت در صورتی قابل تحمل است که بخش قابل ملاحظه ای از خود را پنهان کند. موفقیت قدرت متناسب است با موفقیت اش در پنهان کردن سازوکارهایش.ص 101

قدرت در هر لحظه و در هر نقطه... در هر رابطه ای میان نقطه ای با نقطه ی دیگر تولید می شود. قدرت همه جا هست، نه به این معنا که قدرت همه چیز را در بر میگیرد، بلکه به این معنا که قدرت از همه جا می آِید... قدرت نهاد نیست، ساختار نیست، نوعی قدرت مندی نیست که برخی از آن برخوردار باشند، قدرت نامی است که به یک موقعیت استراتژیکِ پیچیده در جامعه ای معین اطلاق می شود... قدرت چیزی نیست که تصاحب شود، به دست آید یا تقسیم شود، چیزی که نگه داشته شود یا از دست بگریزد؛ قدرت از نقاط بی شمار و در بازی روابطی نابرابر و متغیر اعمال می شود... روابط قدرت درون ماندگارِ آن ها است، روابط قدرت نتیجه ی بی واسطه ی تقسیم بندی ها، نابرابری ها و عدم توازن هایی است که در آن ها روی می دهد و متقابلا شرایط درونی این تفاوت گذاری هاست.ص 109

مدت ها پیش، غرب عشق را کشف کرد، چنان ارزشی به آن داد تا مرگ را قابل قبول سازد؛ امروز این سکس است که بالاتر از همه، ادعای چنین هم ارزی یی را دارد. و در حالی که سامانه ی سکسوالیته به تکنیک های قدرت امکان محاصره ی زندگی را می دهد، نقطه ی خیالیِ سکس که خودِ همین سامانه آن را تعیین کرده است، آن قدر هر فرد را مجذوب میکند که صدای غرش مرگ را در آن باور کنند.ص 179

مطایبه ی این سامانه ( سامانه سکسوالیته ) در این است که به ما می قبولاند که "مسئله بر سر

آزادسازی ما است ".ص 183